a-) PCT SİSTEMİ (PATENT COOPERATION TREATY)
PCT (Patent Cooperation Treaty – Patent İşbirliği Antlaşması) bir buluşun, birden çok ülkede korunmasına ilişkin işlemleri kolaylaştırmak ve daha ekonomik hale getirmek amacıyla üye ülkelerin yapmış olduğu bir uluslararası anlaşmadır. PCT, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından yürütülmektedir. Bu anlaşma kapsamında yapılan uluslararası patent başvurusunun başvuru tarihi, daha sonra patent başvurusunda bulunmak için PCT’ye üye olan 157 ülkede (Ağustos 2024) geçerli olmaktadır. Başvurunun WIPO tarafından yayınlanmasından sonra, başvuru sahibi ilk başvuru tarihinden (varsa rüçhan tarihinden) itibaren 30 ay içinde üye ülkelerin her birine patent başvurusunda bulunma hakkı (PCT ulusal safha) elde etmiş olur. Böylece, başvuru sahibi her ülkede ayrı ayrı araştırma raporu hazırlatmak zorunda kalmayacağı için ekonomik olarak önemli bir tasarruf sağlar. Ancak PCT başvurusu yapmak, her ülkede patent hakkı elde edilecek anlamına gelmez. PCT başvurusu, üye ülkelerde patent koruması için PCT sistemiyle ulusal safhaya giriş hakkı kazanılmasını sağlar. Yani PCT başvurusundan (varsa rüçhan tarihinden) sonraki 30 ay içerisinde patent koruması istenen her ülkeye veya bölgesel ofise (örneğin EPO) ayrı ayrı başvuruda bulunulması gerekmektedir.
b-) EPC ( European Patent Convention – Avrupa Patent Sözleşmesi )
Avrupa Patent Ofisi (EPO) 1973 yılında kurulmuştur. 1973 yılında Avrupa Patent Sözleşmesi’ne taraf 16 devletten oluşan kuruluş, bugün 27 AB üye devletinin yanı sıra Norveç, İsviçre ve Türkiye gibi ülkeleri de kapsayan 39 üye ülkeye ulaşmıştır. EPO, Avrupa’nın en büyük kamu hizmeti kuruluşlarından biridir ve 35 farklı milletten yaklaşık 6.300 personel istihdam etmektedir. Bunlardan 4.000’den fazlası, teknolojinin her alanında patent incelemecisi olarak çalışan yüksek nitelikli bilim insanları ve mühendislerdir. Pct den farklı olarak başvuru sistemi değil tescili AB adına kendisi verebilen bir tescil sistemidir. EPO nun belge verdiği patentlerin niteliği yüksektir. Bürokrasi azdır ve maliyet avantajı sağlar.
Bunlardan başka OAPI-ARIPO-AVRASYA PATENTİ ve KÖRFEZ İŞBİRLİĞİ ANLAŞMASI gibi başvuru türleri de vardır.